Wtorek, 16. Kwiecień 2024

Historia

z1

 

Centralny Ośrodek Sportu - Ośrodek Przygotowań Olimpijskich w Zakopanem charakteryzuje się unikalnym położeniem obiektów oraz wyjątkowymi uwarunkowaniami geograficzno-historycznymi. Zarówno położenie Ośrodka, jak i plany zagospodarowania przestrzennego Zakopanego z lat dwudziestych XX wieku, nominuje Centralny Ośrodek Sportu do roli kontynuatora koncepcji Parku Sportowego z 1923 roku. Park Sportowy powstał w wyniku uzyskania przez Zakopane statusu uzdrowiska. Każde uzdrowisko w Polsce miało obowiązek opracowania tzw. planu regulacyjnego, polegającego na uporządkowaniu polityki przestrzennej miasta i określenia obszaru niezabudowanego, przeznaczonego na rekreację i sport. Obszar od Kuźnic poprzez Bogówkę po Wielką Krokiew został objęty w 1923 roku przez inżyniera Karola Stryjeńskiego nowym projektem zagospodarowania, jako park turystyczno-sportowy, który został włączony do planu regulacyjnego miasta Zakopane. W projekcie tym umieszczono następujące obiekty: boiska sportowe, pływalnie, korty tenisowe, amfiteatr, lodowisko do gry w „hockey” oraz skocznię narciarską. W celu realizacji tych zamierzeń powołano spółkę „Park Sportowy” i rozpoczęto realizację tych inwestycji.


Towarzystwo „Park Sportowy” założone zostało w Zakopanem, a grupą inicjatywną byli działacze najstarszego klubu narciarskiego w kraju SN PTT-1907, tacy jak: Karol Stryjeński, Władysław Ziętkiewicz, Józef Oppenheim, Ignacy Bujak, Kazimierz Schiele. Jednym z jego dyrektorów był architekt Karol Stryjeński, autor planu regulacji Zakopanego z ramienia Ministerstwa Robót Publicznych. Na tym terenie powstały - obok już istniejącego toru bobslejowego i boisk - pierwsza skocznia narciarska w Jaworzynce. Następnym obiektem zrealizowanym przez spółkę była skocznia narciarska na Wielkiej Krokwi, wybudowana jeszcze w 1926 roku. Wiele z zaprojektowanych przez „Park Sportowy” inwestycji zachowało się do dzisiaj, stanowiąc jedna z głównych części kompleksu COS-OPO w Zakopanem.


Początek działalności instytucji, z której wywodzi się Centralny Ośrodek Sportu to pierwsze miesiące 1947 roku, Powstał wtedy Ośrodek Wyszkolenia Sportowego”, podległy Wojewódzkiemu Urzędowi PWiWF w Krakowie, w willi „Lalka” w Zakopanem, przy ulicy Chałubińskiego. Ośrodek szkolił wyłącznie narciarzy, a kierował nim Julian Zubek.


W 1949 roku Główny Komitet Kultury Fizycznej powołał „Ośrodek Wyszkolenia Sportowego”, który mieścił się w Zakopanem, w wynajętym pensjonacie „Imperial” przy ulicy Oswalda Balzera. Ośrodek bezpośrednio podlegał Resortowi Sportu. Począwszy od 1955 r. do końca 1969 r., Ośrodek podlegał Państwowemu Przedsiębiorstwu Imprez Sportowych, które w późniejszym okresie zostało przemianowane na Przedsiębiorstwo Imprez Sportowych.


Zarządzaniem Przewodniczącego Głównego Komitetu Kultury Fizycznej i Turystyki nr. 84 z dnia 2 grudnia 1969 r. Ośrodek został przemianowany z dniem 1 stycznia 1970 r. na „Centralny Ośrodek Sportu, Turystyki i Wypoczynku”, rozszerzając równocześnie zakres działania o turystykę i wypoczynek. Pod nazwą COSTiW Ośrodek działał do 30 kwietnia 1975 r., kiedy to zarządzeniem nr. 28 Przewodniczącego GKKFiT została zmieniona nazwa Ośrodka na „Centralny Ośrodek Sportu”. Równocześnie wprowadzono turystykę jako element działalności Ośrodka.


Pierwszym kierownikiem COS w Zakopanem był Roman Wagner, a następnie - od 1953 roku - dyrektorem był Jerzy Ustupski, pod którego kierownictwem nastąpił zasadniczy rozwój Ośrodka. W 1949 roku Ośrodek nie posiadał żadnych obiektów sportowych, jedynie korty tenisowe mieszczące się za Internat sportowym „Imperial”. W 1954 r. zostało wybudowane tak zwane górne boisko piłkarskie wraz z bieżnią lekkoatletyczną, którą w sezonie zimowym adaptowano na tor łyżwiarski.


W 1955 r. oddany został na Nosalu stok slalomowy. Dopiero w 1967 r. generalny wykonawca Mostostal zbudował kolej liniową, a na stoku wykonane zostały prace modernizacyjne. W maju 1958 r. rozpoczęta została budowa Internat sportowyu „Zakopane”, którą ukończono przed Mistrzostwami Świata FIS, tj. w grudniu 1961 r. Budynek sali sportowej oddany został do eksploatacji z końcem 1962 r. W tym też okresie nastąpiła generalna przebudowa skoczni na Wielkiej Krokwi wraz ze zbudowaniem kolei linowej, trybun, wieży sędziowskiej i pawilonu. Inwestycja ta wykonana została według projektu Krakowskiego Biura Projektowego Budownictwa Przemysłowego, przy zasadniczym wkładzie pracy architekta Stanisława Karpiela.


W lutym 1962 r. odbyły się narciarskie Mistrzostwa Świata w Zakopanem. Od tego roku rozpoczyna się kompleksowa budowa obiektów sportowych w zespole boisk sportowych, według projektu zespołu architektów powołanego przy Politechnice Krakowskiej. W 1967 r. oddano do eksploatacji dolne boisko z bieżnią lekkoatletyczną, boisko asfaltowe, pawilon z sala do podnoszenia ciężarów, tor do jazdy szybkiej na lodzie naturalnie mrożony oraz sieć dróg i ścieżek.


Przed pierwszą Spartakiadą Armii Zaprzyjaźnionych w 1961 r. i Mistrzostwach Świata w 1962 r. wyznaczono w rejonie Toporowej Cyrhli narciarskie trasy biegowe 2x5 km, które modernizowano dwukrotnie w 1970 i 1978 r. przy pomocy wojska. Wojsko przyszło również z pomocą przy pracach związanych z adaptacją tras zjazdowych z Kasprowego Wierchu w 1970 i 1978 r. oraz przy przebudowie Wielkiej Krokwi w latach 1978-1979.


Ważnym i cennym elementem architektonicznym i przyrodniczym stało się zalesienie nieużytków na terenie należącym do TPN (o powierzchni około 2 hektarów). W latach 1966-1969, tj. do powołania Centralnego Ośrodka Sportu, Turystyki i Wypoczynku, działał przy Państwowym Przedsiębiorstwie Imprez Sportowych (później PIS), Ośrodek Przygotowań Olimpijskich, kierowany przez Mariana Woynę-Orlewicza. W 1971 r. oddano do eksploatacji salę judo. W 1973 r. przystąpiono do modernizacji Średniej Krokwi. W 1974 r. przystąpiono do rozbudowy Internat sportowy „Imperial”, którą zakończono w 1980 r.


W dniu 12 listopada 1974 r., na mocy porozumienia pomiędzy Tatrzańskim Parkiem Narodowym i COS TiW-em, Ośrodek przejął do eksploatacji zimowej wraz z konserwacją i adaptacją letnią i zimową trasy zjazdowe w rejonie Kasprowego Wierchu, łącznie z siecią nartostrad zjazdowych w tym rejonie, jak również szlaki narciarskie w Dolinie Chochołowskiej. Porozumienie to nakłada na Ośrodek poważne zobowiązania zapewnienia bezpiecznego użytkowania tych obiektów, zarówno przez sport wyczynowy, jak i narciarstwo masowe. Przyjęte zobowiązanie wynikające z porozumienia pociągało za sobą konieczność modernizacji tras narciarskich (poważne roboty niwelacyjne), celem przygotowania ich do mechanicznej konserwacji przy pomocy maszyn specjalnych. Odrębnym porozumieniem pomiędzy PTTK i COSTiW-em Ośrodek przejął zimową konserwację tras narciarskich na Gubałówce. Wybudowane w 1974 r. wyciągi orczykowe na Kotelnicy i Galicowej Grapie, zostały przekazane w 1975 r. na rzecz miasta Zakopanego.


W 1978 r. rozpoczęła się budowa krytej pływalni z dwoma basenami i częścią do odnowy biologicznej i hydroterapii. Pływalnia została zmodernizowana w 1984 r. A także przechodziła modernizacje w ostatnich latach.


W 1979 r. zakończona została budowa 2,5 km trasy nartorolkowej. Rok później nastąpiło oddanie do użytku sali zapasów, 1979 r. nastąpiła przebudowa profilu skoczni na Wielkiej Krokwi. W 1978 r. rozpoczęto przebudowę profilu Wielkiej Krokwi, którą zakończono w 1983 r.


W związku z przyznaniem Zakopanemu organizacji zawodów w ramach Pucharu Świata, a później i Grand Prix w skokach narciarskich, COS Zakopane rozpoczął gruntowną modernizację Wielkiej Krokwi przeprowadzoną etapami. I tak: w 2001 r. wybudowano nową wieżę sędziowską, w 2003 r. zamontowano oświetlenie całej skoczni oraz wybudowano nową platformę startową, w 2004 r. położono igelit oraz częściowo wyremontowano trybuny ziemne. Następnie zmodernizowano platformę trenerską oraz zbudowano zaplecze szatniowe dla ekip zawodniczych. Zrealizowanym przedsiewzięciem na Wielkiej Krokwi jest oddanie do użytku nowoczesnej kolei krzesełkowłkowiej, która nie tylko wywozi skoczków, ale także turystów oraz pawilonu na Wielkiej Krokwi. W styczniu 2013 r. oddano do użytku całkowicie zmodernizowany Internat Sportowy „Zakopane”.


Na kolejne lata przypadła systematyczna rozbudowa Ośrodka, który wzbogacił się m.in. o nowoczesną halę sportową z salami fitness oraz z przeznaczeniem do judo i zapasów, bieżnią 4-torową, czy profesjonalną siłownię. Modernizacji celem dostosowania do niezbędnych wymogów podddano także Wielką Krokiew.

 

Lista partnerów

Ilość wyświetleń: 20669